Δευτέρα 30 Μαρτίου 2015

Bullying: από τα Γιάννενα στη Γενεύη και πάλι πίσω

Nikos Andreopoulos

Head of Social Planning and Projects Development Department at EDRA Social Cooperative Activities for Vulnerable Groups

Μόλις πριν λίγες ημέρες είχε τεκμηριωθεί από εδώ η προσέγγιση του σχολικού εκφοβισμού ως ζητήματος κυρίως εφαρμογής της Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Παιδιού με συνακόλουθη συνοπτική αναφορά στην απαραίτητη επικύρωση του «3ου Προαιρετικού Πρωτοκόλλου για τη διαδικασία επικοινωνιών» σε σχέση με την υποβολή ατομικών ή συλλογικών αναφορών προς την αρμόδια Επιτροπή του ΟΗΕ σε περιπτώσεις παραβιάσεων δικαιωμάτων του παιδιού.
Σε συνέχεια του έντονου (και μάλλον απροσδόκητου) ενδιαφέροντος που εκδηλώθηκε αλλά και μπροστά στο ενδεχόμενο να γεμίσουν τα σχολεία μας από άσπρες μπλούζες ή να φωτίζονται από τους φάρους των Κινητών Μονάδων Άμεσης Παρέμβασης, είναι μάλλον σκόπιμη μια αναλυτικότερη παρουσίαση.

1. Τι είναι το 3ο Προαιρετικό Πρωτόκολλο ;

Ένα παράρτημα της Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Παιδιού που δίνει τη δυνατότητα και προσδιορίζει τη διαδικασία υποβολής καταγγελιών για παραβίαση της Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Παιδιού στην αρμόδια επιτροπή του Οργανισμού των Ενωμένων Εθνών όταν οι εθνικές διαδικασίες δεν ακολουθούνται ή έχουν αποβεί ατελέσφορες. Τα κράτη που υιοθετούν το Πρωτόκολλο θέτουν αυτόβουλα τον εαυτό τους υπό τη «δικαιοδοσία» των προβλεπόμενων σχετικών διαδικασιών ελέγχου, εξακρίβωσης, συστάσεων ή και μέτρων σύμφωνα με τη Σύμβαση και τον Καταστατικό Χάρτη του οργανισμού.

2. Γιατί είναι σημαντική η θέση σε ισχύ του Πρωτοκόλλου;

Η υπογραφή και επικύρωση του Πρωτοκόλλου δεν αποτελεί τίποτα άλλο από την επιβεβαίωση της πεποίθησης κάθε κράτους που το ενεργοποιεί ότι
• διαθέτει επαρκή σχετική νομοθεσία για την εφαρμογή της Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Παιδιού,
• έχει εγκαθιδρύσει σχετικούς μηχανισμούς και
• οι μηχανισμοί αυτοί λειτουργούν αποτελεσματικά.
Στο βαθμό που οι παραπάνω προϋποθέσεις είναι καλυμμένες τότε το κράτος που συμβάλλεται δεν έχει κανένα λόγο να μη παράσχει στους πολίτες του την πρόσθετη παρεχόμενη προστασία και να μη αξιοποιεί το ίδιο τις προβλεπόμενες διαδικασίες επίλυσης σχετικών διακρατικών διαφορών.
Αντίθετα η μη κύρωση φανερώνει την αδυναμία, υστέρηση, υποβάθμιση ή και αντίθεση του κράτους, με την επιλογή των αιτίων στην προσωπική κρίση καθενός.

3. Ευρωπαϊκό status

Μέχρι σήμερα 17 από τα 28 κράτη μέλη της ΕΕ έχουν υπογράψει το πρωτόκολλο και μόνο 6 το έχουν κυρώσει και θέσει σε ισχύ.


Definitions and metadata: http://www.ohchr.org/Documents/Issues/HRIndicators/MetadataRatificationStatus.pdf

Source: Database of the United Nations Office of Legal Affairs (OLA) http://untreaty.un.org/ola


4. Η κατάσταση στην Ελλάδα

Η Ελλάδα δεν έχει κάνει κανένα σχετικό βήμα παρά το γεγονός ότι στην πρόσφατη (Ιούνιος 2012) Περιοδική Έκθεση Επιτροπής Ελέγχου του ΟΗΕ για την εφαρμογή της Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Παιδιού στο κεφάλαιο «Η. Κύρωση των διεθνών οργάνων για τα ανθρώπινα δικαιώματα» περιλαμβάνεται ρητή σχετική σύσταση:
«72. Η Επιτροπή συνιστά στο συμβαλλόμενο κράτος να επικυρώσει τον πυρήνα των συνθηκών των Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα και των Προαιρετικών Πρωτοκόλλων τα οποία δεν έχει ακόμα επικυρώσει, δηλαδή, (μεταξύ πολλών άλλων)
…………………., το Προαιρετικό Πρωτόκολλο της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού για τη Διαδικασία Αναφορών, ……………...»
http://www2.ohchr.org/english/bodies/crc/docs/co/CRC_C_GRC_CO_2-3.pdf
(Για τη ιστορία, και όχι μόνο, στην παραπάνω έκθεση εκφράζεται επανειλημμένα η λύπη της Επιτροπής για τις τόσες υστερήσεις στην εφαρμογή που εντοπίζονται παρέχοντας μια εντελώς απογοητευτική για τη χώρα μας εικόνα)

Παράλληλα στο Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού 2015 – 2020 που εκπονήθηκε από τη Γενική Γραμματεία Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στη σελ. 13 αναφέρεται:
«H ΔΣΔΠ συμπληρώνεται και με το πρόσφατο «Προαιρετικό Πρωτόκολλο της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού για τη διαδικασία επικοινωνιών» σε σχέση με την υποβολή ατομικών ή συλλογικών αναφορών προς την Επιτροπή σε περιπτώσεις παραβιάσεων δικαιωμάτων του παιδιού, το οποίο δεν έχει επικυρωθεί προς το παρόν από την Ελλάδα.»
Και δυστυχώς αμέσως μετά στο άρθρο «2.2 Επικύρωση διεθνών εργαλείων για τα ανθρώπινα δικαιώματα» δεν γίνεται καμία σχετική αναφορά στο πρωτόκολλο.
http://www.opengov.gr/ministryofjustice/?p=5983

5. Τι μπορεί / πρέπει να γίνει

Ο ΟΗΕ έχει απευθύνει Πρόκληση σε Δράση (Call to action) προς τις κυβερνήσεις http://ratifyop3crc.org/2014/09/26/call-to-action-by-ratify-op3crc-and-srsg-ms-marta-santos-pais/ για την επικύρωση του πρωτοκόλλου

Ολοκληρωμένα εργαλεία για την διαδικασία εφαρμογής είναι διαθέσιμα από το Διεθνές Δίκτυο Δικαιωμάτων του Παιδιού (CRIN) https://www.crin.org/en/home/what-we-do/crinmail/children-court-crinmail-23-crc-complaints-mechanism-toolkit#A

Διεθνής συνασπισμός έχει δημιουργηθεί για τη προώθηση της επικύρωσης από τις κυβερνήσεις - (Ratify OP3CRC International Coalition for the OPCRC on a communications procedure) http://ratifyop3crc.org/

Εργαλεία συνηγορίας και οργανωμένης κινητοποίησης (Advocacy tool) είναι επίσης από καιρό διαθέσιμα https://www.crin.org/en/library/publications/complaints-mechanism-updated-advocacy-toolkit

Παρόλα αυτά η ανταπόκριση της χώρας μέχρι χθες ήταν μηδενική. Σε όλα δυστυχώς τα επίπεδα. Αν θα μπορούσε κανείς εύκολα να εξηγήσει την, επί σειρά ετών, κυβερνητική αδράνεια, πολύ δύσκολα μπορεί να ερμηνεύσει την απουσία κάθε δράσης άσκησης πίεσης, διεκδίκησης, συνηγορίας για την εφαρμογή της Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Παιδιού από κορυφαίους φορείς παιδικής προστασίας με εξειδίκευση στη σχολική βία και εκφοβισμό. Για παράδειγμα η προαναφερθείσα Έκθεση κόλαφος της Επιτροπής από τον Ιούνιο του 2012 ουδέποτε τις απασχόλησε σε αντίθεση με ομαδικές αντιδράσεις άλλων οργανώσεων
http://cm.greekhelsinki.gr/uploads/2012_files/ghm1416_crc_on_greece_greek.doc
Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται η εντύπωση ότι η ανάπτυξη δράσεων «advocacy» (χρησιμοποιώ τον αγγλικό όρο ως πιο περιεκτικό) να μην είναι συμβατή με όσους κατ’ επάγγελμα παρέχουν υπηρεσίες παιδικής προστασίας παρά μόνο στο βαθμό που εξασφαλίζει την παροχή αυτών των υπηρεσιών.

Για να καταδειχθεί πόσο πραγματικά κρίσιμη είναι η καλή γνώση και η σταθερή και ουσιαστική σύνδεση κάθε δράσης παιδικής προστασίας με την υπεράσπιση των Δικαιωμάτων του Παιδιού δύο παραδείγματα αρκούν:
• Ο χειρισμός της περίπτωσης της μικρής Μαρίας προς διετίας αποτέλεσε σαφή παραβίαση των άρθρων 3 §1 και 12 § 2 όπως δημόσια επισημάνθηκε χωρίς δυστυχώς αποτέλεσμα
• Για ένα τμήμα του φάσματος των πολιτικών δυνάμεων της χώρας η ενασχόληση με το φαινόμενο της σχολικής βίας και εκφοβισμού είναι μια ‘ξενόφερτη’ αντίληψη που άλλο σκοπό δεν έχει παρά τον έλεγχο της προσωπικότητας και τον περιορισμό του μαθητικού κινήματος. Η προσέγγιση αυτή ανατρέπεται στην περίπτωση της σταθερής σύνδεσης του φαινομένου με την εφαρμογή των Δικαιωμάτων του Παιδιού και μπορεί να διευρύνει το απαραίτητο ενεργό μέτωπο.

6. Η σημερινή συγκυρία είναι θετική…….

…. γιατί Γενικός Γραμματέας της αρμόδιας ΓΓ του Υπουργείου Δικαιοσύνης έχει τοποθετηθεί ένας άνθρωπος, ο κ. Κ. Παπαϊωάννου, εκπαιδευτικός που από το 2006 ως το 2015 εκλεγόταν Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Ο συνδυασμός των δύο ιδιοτήτων δίνει μεγάλες δυνατότητες αλλά και πολύ μεγάλες ευθύνες: αν δεν γίνει τώρα (με τις υφιστάμενες συνθήκες γνώσης, εμπειρίας, πολιτικής αντίληψης και ευαισθητοποιημένης κοινής γνώμης), πότε;

Όμως θα ήταν μεγάλο λάθος να παραμένουμε θεατές και να αναθέτουμε την οποιαδήποτε ανάληψη πρωτοβουλίας σε τρίτους, όσο άξιοι κι αν είναι. Η έμπρακτη έκφραση του δικού μας ενεργού ενδιαφέροντος για την υπογραφή και επικύρωση του 3ου Προαιρετικού Πρωτοκόλλου θα βοηθήσει να αποκτήσει το ζήτημα υψηλή προτεραιότητα, να ασκηθεί μια ενδεχομένως χρήσιμη πίεση για την άμεση ενεργοποίηση. Στο κάτω - κάτω για το συγκεκριμένο δεν απαιτούνται οικονομικοί πόροι, ούτε καν “child budgeting”, παρά μόνο πολιτική βούληση .
Τα Υπ. Δικαιοσύνης και Παιδείας, η Ειδική Μόνιμη Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ισότητας, Νεολαίας και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, τα Τμήματα Δικαιωμάτων των κομμάτων πρέπει να γίνουν αποδέκτες της δικής μας ενεργοποίησης.
Στο ακόλουθο link βρίσκονται οι ηλεκτρονικές διευθύνσεις των μελών της Επιτροπής http://www.hellenicparliament.gr/Koinovouleftikes-Epitropes/CommiteeDetailView/?CommitteeId=2d342200-050c-484a-bdaa-ad979c9a9425
Χρήσιμη θα είναι και η επικοινωνία με
• την Ελληνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου http://www.nchr.gr/ που έχει εκφράσει ρητά την αναγκαιότητα υπογραφής και κύρωσης του Πρωτοκόλλου
http://www.nchr.gr/images/pdf/apofaseis/paidia/parathrhseis_eeda_gia_esddp.pdf (σελ. 9)
• και το Συνήγορο του Παιδιού http://www.0-18.gr/gia-paidia/ta-dikaiomata-soy

…… αλλά και επικίνδυνη, πολύ επικίνδυνη!

Όχι μόνο γιατί οδήγησε στο χαμό ενός 20χρονου παιδιού. Ξεκινώντας από το τραγικό αυτό γεγονός, που αποδεικνύει τις ανυπολόγιστες εντάσεις και συνέπειες του φαινομένου, ένας άλλος παράγοντας έρχεται να προστεθεί και που μπορεί όχι μόνο να υπονομεύσει κάθε δυνατότητα επιτυχούς αντιμετώπισης αλλά και να προκαλέσει αντίστοιχα προβληματικά και ασύμμετρα παράπλευρα φαινόμενα: η αναβίωση της καταδικασμένης πλέον αντίληψης της «ψυχιατρικοποίησης» της σχολικής βίας και του εκφοβισμού που μας οδηγεί πίσω στην εισαγωγή του παρόντος κειμένου και στο ενδεχόμενο «να γεμίσουν τα σχολεία μας από άσπρες μπλούζες ή να φωτίζονται από τους φάρους των Κινητών Μονάδων Άμεσης Παρέμβασης».

Στην ανάδειξη αυτού του κινδύνου θα είναι πολύ βοηθητική μια σταχυολόγηση από πρόσφατες ανακοινώσεις που θα ακολουθήσει.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου